بزرگنمايي:

کرمان رصد - در کنار طرح‌های اقتصادی و اشتغال زایی در قلعه گنج، یکی از برنامه هایی که سبب تحول در این منطقه شده، راه اندازی تعاونی‌های توسعه فراگیر در سطح شهر و روستا است.

خبرگزاری مهر ، گروه جامعه: اینجا در مسجد روستا در انتهای راهی که دو سویش نهال‌های یکساله کاشته شده اند تا زنده بودن امید را به حاضران گوشزد کنند، اهالی یک روستا دور هم جمع شده اند، دست در دست هم داده اند و متنی از پیش نوشته شده را می خوانند. به همدیگر و از همه مهمتر به خدای خودشان قول می دهند که آباد کنند محل زندگی خود را و آینده فرزندانشان را در میانه خشکسالی و فقر بسازند.
قلعه گنج با مساحتی بیش از وسعت برخی استانهای کشور و دارا بودن 76 هزار نفر جمعیت حالا قابل مقایسه با 5 سال پیشش نیست.
اگرچه چهره فقر هنوز در جای جای قلعه گنج دیده می شود اما اجرای طرح محرومیت زدایی از این شهرستان توسط بنیاد مستضعفان تحولاتی را سبب شده که بسیاری از ساکنان را نسبت به فردا خوشبین کرده است. حالا شهرک صنعتی قلعه گنج از میان بیابانهای خشک سر برآورده است و کارخانجاتی چون تولید روغن زیتون، فرآوری خرما، رب صنعتی، شیر و فرآورده های لبنی و ... پا گرفته اند. طرح تبدیل دامداری های سنتی با دامداری های مدرن با جایگزینی بز مورسیا به جای بزهای محلی در حال اجراست و همین امروز هم تعدادی از دامداریهای جدید توسط روستائیان شکل گرفته است.

طرح های اشتغال زایی به سرعت در حال گسترش است و در جای جای منطقه می توان نتایج آن را در غالب فروشگاههای مختلف همچون طرح مواد غذایی، طرح لبنیات، طرح تعویض روغن و لوازم یدکی و ... مشاهده کرد.
در قلعه گنج شعار «کار برای مردم با مردم است» و همین است که مسئولان بنیاد مستضعفان می گویند ما برای ارائه کمک نقدی یا کالایی نیامده ایم. آمده ایم روحیه کار کردن و کارآفرینی را در بین این مردمان خسته زنده کنیم. مردمانی که تا همین چند دهه قبل بیشترشان ساربانهایی با گله های عظیم شتر بودند یا کشاورزانی بودند یا نخلستانهای بزرگ. خشکسالی اما امانشان را برید. نخلستانها خشک شد و گله های شتر پراکنده در میان شهرستانهای اطراف که آبی باشد برای نوشاندن به این نفرات تشنه لب.
واقع شدن در کریدور قاچاق مواد مخدر همچنین سوخت و انسان و پیامدهای منفی اقتصادی آن، از جمله جایگزینی درآمد قاچاق با کار و تولید و چند دهه بیکاری، فرهنگ کار را در میان این مردم ضعیف کرده است اینجا نامه ها که به سوی هر مسئولی روانه می شوند، در طول سالهای اخیر تنها راهگشای مردم محلی برای حل مسائل معیشتی و سیر کردن شکم بچه ها بوده و به همین دلیل است که هنوز هم نامه رسانی و بیان مشکلات به مسئولان استانی و ملی، یک راهکار مهم برای برداشتن سهمشان از منابع کشور به شمار می رود. این در حالی است که مسئولان بنیاد مستصعفان معتقدند برای آموزش و توانمندسازی، باید مردم یاد بگیرند روی پای خوشان بایستند.
مسعود حیدروند، مجری طرح ملی «آبادانی شهرستان قلعه گنج» به خبرنگار مهر ، می گوید: باید مدل زندگی مردم عوض شود و به این منظور لازم است در تمامی حوزه های فرهنگی، اجتماعی و ساختارهای اقتصادی تحولاتی ایجاد شود. کار باید توسط خود مردم منطقه انجام شود اما بنیاد هدایت کننده امور است تا ریل گذاری به درستی انجام شود. به همین منظور در نخستین گام باید نقاط قوت و مزیت‌های نسبی منطقه شناسایی می شد که پس از انجام کار کارشناسی دریافتیم اراضی کشاورزی مناسب و شرایط فصلی منحصر به فرد جهت تولید محصولات کشاورزی خارج از فصل، برخورداری از اکوسیستم های با ارزش نظیر تالاب جازموریان و منطقه حفاظت شده مارز برای توسعه گردشگری، وجود بزرگان طوایف دارای نفوذ و تاثیرگذاری در روند توسعه شهرستان و غالب بودن نظام بهره برداری خانوادگی آشنا با فرهنگ کارکشاورزی و دامداری از بزرگترین نقاط قوت برای برنامه ریزی توسعه در قلعه گنج است.
وی می افزاید: البته نباید چشمان خود را بر کمبودها و نقاط ضعف منطقه ببندیم. ما معتقدیم که ضعف در ساختار سازمانی، فرهنگ تولید و مشارکت، فقر چندبعدی جامعه روستایی و ضعف دارایی های معیشتی، عملکرد پایین محصولات کشاورزی و عدم تطبیق با استانداردهای بازار و ضعف درفرآوری محصولات، دورماندن شهرستان از ارتباطات موثر منطقه ای، اقتصاد تک قطبی شهرستان قلعه گنج با تکیه بر فعالیت های کشاورزی و ضعف خدمات بیمه ای و اعتبارات برای فعالیت های کشاورزی موانعی هستند که کار توسعه منطقه را با مشکل مواجه کرده اند.
با این شرایط ورود بنیاد مستضعفان به قلعه گنج به عنوان اجرای پایلوت طرح اقتصاد مقاومتی، از فرصت‌هایی است که با تدبیر رهبر انقلاب سبب شده تا امید در دیدگان مردم قلعه گنج زنده شود.
رئیس بنیاد مستضعفان با اشاره به مطالعات نهایی برای اجرای طرح اقتصاد مقاومتی در این شهرستان به خبرنگار مهر ، می گوید: تقویت ارتباطات منطقه ای فرصتی جهت دسترسی به بازارهای داخلی و خارجی در شهرستان قلعه گنج است. همچنین تقاضای قابل توجه برای تولیدات کشاورزی ارگانیک و خارج از فصل از دیگر مواردی است که زمینه توسعه را برای قلعه گنج فراهم می کند.
سعیدی کیا معتقد است قابلیت های طبیعی و امکان توسعه فعالیت های غیر کشاورزی و همچنین فرصت های سرمایه گذاری در صنایع جنبی و تکمیلی کشاورزی باید در طرح توسعه قلعه گنج مورد توجه قرار گیرد.
اما در کنار اینها باید تهدیدهای منطقه هم شناسایی می شدند. به همین منظور بنیاد مستضعفان در غالب یک طرح کارشناسی، تغییرات اقلیمی نظیر خشکسالی دراز مدت و عدم تغذیه مناسب آبخوان ها، واقع شدن شهرستان در کریدور قاچاق مواد مخدر همچنین سوخت و انسان و پیامدهای منفی اقتصادی آن از جمله جایگزینی درآمد قاچاق با کار و تولید، روند افزایشی مصرف آب در مقابل محدودیت و افت منابع آب موجود و وابستگی بخشی از جامعه به نهادهای حمایتی را از تهدیدهای منطقه برشمرد.
80 درصد از روستاهای قلعه‌گنج در حاشیه تالاب جازموریان و کانون بحرانی فرسایش بادی قرار گرفته اند و به منظور کاهش این تهدید طبیعی، احداث بادشکن‌ها و نهال‌کاری گونه‌های درختچه‌ای و درختی سازگار و مقاوم محلی بین این ردیف‌های بادشکن در دستور کار قرار گرفت و تا امروز 2400 میلیون ریال برای 30 هزار هکتار اراضی منطقه هزینه شده است.
در کنار اجرای طرح‌های اقتصادی، شاید مهمترین اقدام بنیاد مستضعفان در شهرستان قلعه گنج، تشکیل تعاونی‌های توسعه فراگیر در سطح شهرستان باشد. اقدامی که در راستای آن تاکنون در هر دهستان یک شرکت تعاونی فراگیر ملی تشکیل شده است که تاکنون در مجموع 5 تعاونی در 5 دهستان شهرستان قلعه گنج با تعداد اعضای 3600 نفر با تشکیل شده است. همچنین 18 هزار نفر در همین جهت در چرخه آموزش قرار گرفته اند تا عضو صندوق شوند.
طایفه دست در دست هم می دهند و پیمان می بندند تا منطقه خود را آباد کنند. این یک پیمان معمولی نیست بلکه پیمان یک قبیله است. قبیله ای که به قول خودشان سرشان برود، قولشان نمی رود طایفه دست در دست هم می دهند و پیمان می بندند تا منطقه خود را آباد کنند. این یک پیمان معمولی نیست بلکه پیمان یک قبیله است. قبیله ای که به قول خودشان سرشان برود، قولشان نمی رود و اینجا 700 نفر در روستای مزرعه دور هم جمع شده اند تا با کمک بنیاد، قدم در راه پیشرفت بگذارند. وضعیت در روستاهای چاه دادخدا، سرخ قلعه، رمشک و مارز هم به همین شکل است تا مردم آورده خود را در این شرکتهای تعاونی در قالب صندوق قرار دهند و بنیاد مستضعفان نیز اعتباری بر آن بیفزاید و به صورت وام به اعضا ارائه شود، تا سرمایه ای باشد برای راه اندازی یک کسب و کار خانوادگی و روستایی. تا کنون اهالی قلعه گنج و روستاهای اطراف رقمی بیش از 310 میلیون ریال در این تعاونی ها سرمایه گذاری کرده اند.
مسئولان محلی می گویند تغییر در قلعه گنج چهار سالی هست که شروع شده اما هنوز روستاهیی هستند که اتفاق خاصی در آنها رخ نداده است. امیدوارند که رقابت بین قبایل در بهره مندی از شرایط موجود سبب شود که دیگر روستاها هم به جمع روستاهای تحت پوشش طرح توانمندی جوامع محلی بپیوندند.

اینجا روستای اردوگاه است. مردمانی که با شگفتی بسیار، تا چند سال قبل هنوز اسیر خان و خان بازی کسانی بودند و حالا در یک روستای تازه تاسیس اقامت یافته اند. روستایی که در حال تغییر چهره است و با تاسیس سالن ورزشی و راه اندازی کارگاه قالیبافی کودکان و جوانانش و زنانش سبک دیگری از زندگی را تجربه می کنند. در کارگاه قالیبافی 10-12 زن که به تازگی در طرح های توانمندسازی، قالیبافی را آموخته اند، مشغول کار هستند و اگرچه به قول مسئول کارگاه هنوز دستشان کند می چرخد اما چند ماه دیگر که نخستین قالی خود را تمام کنند برای هر کدامش 700 هزار تومان دریافت می کنند. دار قالی اما هنوز به تعداد متقاضیان نیست. زینب یکی از دخترانی که است که 2-3 ماهی هست در کارگاه مشغول اموزش است و حالا که کار را فرا گرفته نیازمند دریافت دار قالی است تا کار و بار خود را دست بگیرد.
در فاصله زمانی 28 ماه فعالیت توان افزایی در قلعه گنج، 20 گروه در قالب 275 نفر از مردم و نیروهای بنیاد، به عنوان تسهیل گر و آموزشگر در این طرح فعالیت کرده اند و هدف از پروژه توان افزایی در مردم محلی است. اتحاد مردم موجب شکل گیری صندوقهای روستایی شده که دست خدا با جماعت است.