بزرگنمايي:

کرمان انلاين- بيشتر از 170 سال پيش حاکم کرمان ميان مزارع پسته فتح آباد، عمارتي را ساخت که بعدها الگوي ساخت باغ شاهزاده ماهان شد؛ باغ "بيگلربيگي" که نامش را از والي وقت کرمان گرفته در زمان آباداني، به شدت چشم "فرمانفرما" که در سال‌هاي واپسين زندگي‌اش حاکم شهر شده بود را گرفت و آن را طلب کرد، اما در فروش عمارت به والي وقت مقاومت شد، براي همين فرمانفرما باغ شاهزاده ماهان را با الگوپذيري از باغ فتح‌آباد ساخت که عاقبت عمرش به اندازه‌اي کفاف نداد تا ساکن باغ جديد شود.

باغ فتح‌آباد که 140 هزار متر عرصه و 4000 متر مربع عياني دارد، در 16 کيلومتري شهر کرمان و در منطقه‌اي به نام اختيارآباد بنا شده، جايي که زارعان و تاجران پسته ساکنان امروزش هستند.

فتح‌آباد در سال 1352 توسط آخرين مالک آن، رستم‌خان اميري، وقف شد و بعد از آن بود که دوران هجران‌اش آغاز شد. باغ متولي نداشت و به آن رسيدگي نمي‌شد. بعدها قنات فتح آباد نيز خشک و مزارع پسته آن از ميان رفت. عمارت ويرانه اي شد که معتادان و بي خانمان ها ساکنان جديدش شده بودند. در همين دوران بود که نقاشي ها، گچ بري ها و تزييات قجري اين بنا، به فنا رفت. با اين همه در سال 1381، عمارتِ موريانه زده ي نيمه مخروب را که 40 سال بيشتر از شاهزاده ماهان قدمت داشت، در فهرست آثار ملي ثبت کردند.

در سال 1393 عليرضا رزم‌حسيني، استاندار فعلي کرمان تصميم گرفت اين قصر مخروبه را آباد کند. باغ تحت مالکيت اوقاف بود و موسسه‌اي به نام بنياد توسعه و عمران موقوفات کرمان با رقمي که مشخص نيست، آن را براي 15 سال اجاره کرد و با هزينه‌اي بالغ بر 9 ميليارد تومان آن را يک‌ساله احياء کرد و اکنون براي 60 نفر اشتغالزايي کرده است. عمارت بيگلربيگي آنقدر نونوار شده که به گمان از اول ساخته شده است.

از ميان تمام درختان فتح‌آباد و چندين هکتار مزرعه پسته، فقط 5 اصله درخت کاج باقيمانده که پشت عمارت سايه انداخته‌اند. مالک جديد براي جبران خشکسالي، در انتهاي باغ بزرگترين کلکسيون گياهان دارويي کشور با کشت 300 نوع گياه ايجاد کرده است تا يادآور دوران شکوه کرمان در صادرات گياهان دارويي باشد.

فتح‌آباد تفرجگاه والي کرمان بود و حالا هم همين حکم را براي مردم و گردشگران شهر دارد. سروناز نخعي، مدير باغ مي‌گويد: در ايام نوروز 58 هزار نفر از اين باغ بازديد کردند.

با اين حال او معتقد است؛ هنوز خيلي‌ها اين باغ ايراني را که قدمتي بيشتر از شاهزاده ماهان دارد، نمي‌شناسند. در محوطه باغ تعداد انگشت‌شماري گردشگر خارجي ديده مي‌شود. اما نخعي معتقد است؛ فتح‌آباد هنوز مقصد گردشگران نشده و در برنامه تورها لحاظ نشده، درحالي که به شهر کرمان نزديک‌تر است و گردشگر راحت‌تر به آن مي‌تواند تردد کند.

آرايش فتح آباد و گاريچي‌هايي که در اطراف باغ مستقر شده اند تا آش و بلال بفروشند کاربري آن را بيشتر به يک رستوران تاريخ شبيه کرده است، درحاليکه نخعي اين موضوع را رد مي کند و مي گويد: مانور ما روي رستوران نيست، اما به هر حال بايد درآمد اين باغ را از جايي تامين کرد، با فروش بليط که 2500 تومان قيمت دارد که نمي شود و يا با فروش کشک بادمجان! براي مرمت اين بنا 9 ميليارد تومان هزينه شده بدون اينکه از دولت کمکي گرفته شود. از طرف ديگر احياي اين عمارت تاريخي، يک پروژه ملي به حساب مي آيد که بايد همه را متوجه ارزش آن کرد.

او بيان مي‌کند: البته ما رويدادهاي ديگري مثل يازدهمين جشن سينماي کرمان و کنسرت را برگزار مي‌کنيم تا ماهيت فرهنگي و تاريخي بنا همچنان حفظ شود، مثل اختتاميه موسيقي نواحي که چند ماه پيش در باغ برپا شد و يا حالا که داخل عمارت به موزه حکام با به نمايش گذاشتن تاريخچه و مشخصات حاکمان کرمان در 200 سال اخير، تبديل شده است. ما در اين باغ کار ديگري نمي‌توانيم انجام دهيم، نمي‌توانيم بخشي را به آن الحاق کنيم، چون به خاطر ثبت شدن آن در فهرست آثار ملي، اجازه ساخت و ساز نداريم. حتي نمي‌توانيم به چشمه‌هاي سرويس بهداشتي اضافه کنيم. البته که قرار است در ابتداي باغ بومگردي ساخته شود که داستان آن متفاوت است، چون از مواد بومي استفاده مي شود. ما فقط در اين حد فقط مي توانيم کار کنيم.

نخعي درباره احتمال الحاق اين باغ به پرونده جهاني باغهاي ايراني، ميگويد: در زمان افتتاح عمارت، قول هايي داده شد، ولي تا به حال خبري نشده است.

انتهاي باغ، در فاصله يک کيلومتري، آن طرف ريلهاي راه آهن، قلعه اي نيمه مخروبه ديده مي شود که نخعي به آن اشاره مي کند و مي گويد؛ در دوران مرمت باغ فتح آباد راه منتهي به آن را يافته اند. به نظر مي رسد زماني باغ به قلعه‌اي که سال‌هاست آن طرف ريل‌ها جا مانده و اين روزها ديوار به ديوار آلونک‌هاي مهاجران و معتادان است، متصل بوده. قلعه‌اي که هنوز سِرّ آن برملا نشده است.