بزرگنمايي:

کرمان رصد - کرمان – تالاب جازموریان که روزگاری مهمترین اکوسیستم گیاهی و جانوری شرق کشور بود این روزها به بیابانی بی آب و علف تبدیل شده که منشاء 25 درصد از ریزگردهای سه استان کشور است.

خبرگزاری مهر – گروه استان ها: تالاب جازموریان یکی از مهمترین حوضه های آبریز جنوب شرق کشور است که حد فاصل کرمان و سیستان و بلوچستان قرار گرفته است و از دو رودخانه هلیل رود در کرمان و بم پور در سیستان و بلوچستان تغذیه می شود اما نکته مهم این است که این دو رودخانه به دلیل سدهایی که روی آن ها بنا شده و کاهش شدید بارندگی ماه هاست جاری نشده اند و جازموریان به کلی خشک شده است.
تالابی که روزگاری مملو از درختان جاز بود و سرسبزی آن شهرت جهانی داشت و پای کمتر انسانی به آنجا رسیده بود حالا به بیابانی تبدیل شده است که در آن به ندرت خار می روید و به چارگاه شترهای منطقه تبدیل شده است. بنا به گفته ساربانان محلی خشکسالی در این منطقه چنان سخت شده است که حتی دیگر برای چرای شترها نیز مناسب نیست و از جمعیت این حیوان نیز کاسته شده است.
استان سیستان و کرمان به ترتیب جزو دو استان کم باران در سال آبی جاری هستند و بارندگی در این استانها آنقدر کم بوده که موجب شده بسیاری از عرصه های این استانها به کانون بحرانی بیابانزایی تبدیل شوند
استان سیستان و کرمان به ترتیب جزو دو استان کم باران در سال آبی جاری هستند و بارندگی در این استانها آنقدر کم بوده که موجب شده بسیاری از عرصه های این استانها به کانون بحرانی بیابانزایی تبدیل شوند.
در سیستان و بلوچستان که بستر هامون و هیرمند کانون اصلی ریزگردها هستند و امان از مردم زابل ربوده اند حالا بستر جازموریان نیز موجب تشدید ریزگردها شده و در استان کرمان نیز مردم جنوب و شرق استان کرمان با وزش هر بادی شاهد بروز گرد و غبار هستند، از سوی دیگر شهر کرمان به عنوان بزرگترین مرکز جمعیتی جنوب شرق نیز آسمانش مملو از ریزگردهای جازموریان شده و شهر بندرعباس به عنوان مهمترین مرکز تجاری منطقه هم زیر چتری از گرد و غبار قرار گرفته است.
طی سال های اخیر جلسات متعددی برای احیای این تالاب برگزار شد و مسئولان ملی از دستگاه های مرتبط وعده های فراوانی برای نجات جازموریان دادند اما هیچ یک از آن ها جامه عمل به تن نکرد و حالا مردم جنوب کرمان مانده اند و ریزگردهایی که از آسمان فرو می ریزد.
دست از شعار بردارید و اقدام عملی کنید
مهمترین راهکاری که برای جازموریان در نظر گرفته شد پیاده کردن نسخه احیای دریاچه ارومیه در این منطقه بود که البته هیچ گاه عملی نشد. از سوی دیگر پژوهش های استانی که برای نجات این تالاب شده است بیشتر به یک کار نمادین و اجرای طرحی تکراری بر روی کاغذ شبیه شده که هر از چند گاهی تعدادی از کارشناسان و مسئولان را دور یک میز جمع می کند و بعد از مدتی همان حرفهای تکراری بیان می شود و این دایره تکراری ادامه می یابد.

مدیرکل حفاطت محیط زیست استان کرمان در گفتگو با مهر در خصوص این تالاب می گوید: طبق بررسی های صورت گرفته 25 درصد از گرد و غبار کشور ناشی از بستر خشکیده این تالاب است در حالیکه در گذشته جازموریان میزبان هزاران گونه آبزی، کنار آبزی و جانوری بود که در خشکی زندگی می کردند.
رضا جزینی زاده بیان کرد: هم اکنون هیچ پوشش گیاهی در منطقه وجود ندارد با وزش هر بادی شاهد بروز گرد و غبار هستیم.
وی تصریح کرد: حق آبه جازموریان سالهاست اختصاص نیافته است و اگر هم در حال حاضر حق آبه اختصاص یابد چون بستر رودخانه ها خشک شده است آب در بستر رودخانه فرو می رود و به جازموریان نمی رسد.
تالاب جازموریان به یکی از بحرانهای زیست محیطی استان کرمان تبدیل شده که باید برای برون رفت از وضعیت کنونی برنامه ریزی کنیم
جزینی زاده گفت: تالاب جازموریان به یکی از بحرانهای زیست محیطی استان کرمان تبدیل شده است که باید برای برون رفت از وضعیت کنونی برنامه ریزی کنیم این تالاب با بی آبی شدید، از بین رفتن پوشش گیاهی و افزایش روز افزون ریزگردها مواجه شده است.
وی بیان کرد: برنامه « برنامه جامع مدیریت و احیای تالاب جازموریان» در سازمان محیط زیست در حال اجرا است اما برای رسیدن به این هدف مهم باید همه دستگاهها به صورت هماهنگ کمک کنند و باید از شعار به عمل برسیم.

وی گفت: در کنار مدیریت سدهایی که روی رودخانه های منتهی به این تالاب وجود دارد از احداث سد جدید نیز به صورت جدی جلوگیری شود، هزاران چاه غیرمجاز در منطقه نیز در حال برداشت غیرقانونی آب هستند که باید در این بخش هم چاره اندیشی شود.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کرمان افزود: چون در بخش کشاورزی بخش قابل توجهی از آب هدر می رود باید در این زمینه مدیریت صورت گیرد و با اصلاح الگوی کشت و استفاده از روشهای علمی ضمن کشاورزی اقتصادی از هدر رفت منابع به خصوص آب در این بخش جلوگیری کرد.
33 هزار حلقه چاه در منطقه وجود دارد
جزینی زاده ادامه داد: باید از خرده مالکی در این مناطق جلوگیری کرد ضمن اینکه مطالعه بر روی کانونهای اصلی گرد و غبار و درختکاری و ایجاد پوشش گیاهی در این منطقه را در دستور کار قرار دهیم.

وی با اشاره به 22 هزار حلقه چاه مجاز و 11 هزار حلقه چاه غیر مجاز در تالاب و همچنین ایجاد سدهای متعدد و برداشت بی رویه آب در شرایط بحرانی منطقه گفت: با توجه به اینکه بستر تالاب به بیابان تبدیل شده است با وزش هر بادی شاهد بروز ریزگردها در منطقه هستیم و باید برای جلوگیری از این وضعیت اقدام جدی انجام دهیم.
نماینده معاون محیطی سازمان محیط زیست نیز در گفتگو با مهر بیان کرد: احیای تالاب جازموریان یکی از اهداف اصلی سازمان محیط زیست است و در این زمینه طرحهای مشارکتی و همراهی جوامع محلی و مسئولان در سطح استان و ملی بسیار مهم است.
ژاله امینی بیان کرد: هر چند توسعه در منطقه جنوب کرمان در گرو کشاورزی و بسیار مهم است اما بدون شک ما نیاز به یک نوع تعادل در بین دو محور توسعه و محیط زیست داریم.
باید زمینه حمایت از اکوسیتمهای منطقه ای را مهیا کنیم اگر جازموریان احیا شود جوامع محلی نیز اقتصاد پویایی خواهد داشت
وی افزود: نمی توان تنها به مسائل توسعه ای فکر کرد و در چنین حالتی شاهد ضربه شدید به محیط زیست خواهیم بود و جازموریان آسیب جدی خواهد دید.
به گفته امینی باید زمینه حمایت از اکوسیتم های منطقه ای را مهیا کنیم اگر جازموریان احیا شود جوامع محلی نیز اقتصاد پویایی خواهد داشت.
وی گفت: برای احیای جازموریان نمی توان فقط به مطالعه و شعار و کنفرانس و کاغذ بازی اکتفا کرد باید طرح و برنامه مدون و برنامه ریزی شده را در عمل اجرا کنیم.
عدم احیای باتلاق جازموریان و بی توجهی در خصوص حراست و نگهداری از حوضه های آبریز استان کرمان این استان را در سالهای اخیر در معرض طوفانهای مکرر شن و ریزگردها قرار داده است بطوریکه برخی از روستاهای شرق و جنوب کرمان در معرض تخلیه قرار گرفته اند.