بزرگنمايي:

کرمان رصد - کرمان – کاروانسرای کوزه گران به عنوان یکی از زیباترین بناهای تاریخی کرمان مدتهاست به حال خود رها شده و اطراف این کاروانسرا محل سکونت معتادان شده است.

خبرگزاری مهر – گروه استان ها: شهر کرمان به شهر کاروانسراها نیز شهرت دارد در این شهر به دلیل اینکه در گذشته در مسیر جاده ادویه قرار داشته است کاروان های متعددی از هند و چین برای حضور در بندرعباس عبور می کردند به همین دلیل کرمان به مرکز تجارت شرق کشور تبدیل شده بود .
بیشترین تمرکز کاروانسراهای شهر کرمان در مجموعه بازار تاریخی شهر می باشد و کاروانسراها بنا به پیشه و یا ملیتی که کاربرانشان داشتند تقسیم بندی می شدند که می توان به کاروانسرای کوزه گران یا کاروانسرای هندو ها اشاره کرد که متاسفانه این دو کاروانسرا وضعیت بسیار نامساعدی دارند .
اما آنچه که موجت تاسف می شود وضعیت کاروانسرای کوزه گران است که خبرگزاری مهر به صورت مکرر از وضعیت نامناسب این بناهای تاریخی مطالبی را منتشر کرده است اما همچنان مورد توجه مسئولان قرار نگرفته است .

کاروانسرایی که سرای معتادان شد
این کاروانسرا یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر کرمان محسوب می شود که در دو طبقه بنا شده است و هر چند که ظاهر این بنا خسارتهای قابل توجه دیده است اما پیکره کاروانسرا حفظ شده و در صورت مرمت و بازسازی به سادگی می تواند به مرکز جذب گردشگر در کرمان تبدیل شود اما هم اکنون اگر نگاهی به این مکان تاریخی که از دوره قاجار به جای مانده و ثبت ملی نیز شده است بیندازید فقط تاسف خواهید خورد .
در حالیکه کاروانسرا در حال تخریب است اما درست در پشت این مکان زیبای تاریخی سرمایه گذار با صرف میلیون ها دلار در حال احداث یک بنای بتنی بزرگ در قالب طرح ساروج می باشد که قرار است به پارکینگ بازار بزرگ شهر کرمان تبدیل شود.

هر چند که هنوز کارشناسان از آسیب ابن بنای بتنی به بازار کرمان و به خصوص کاروانسرای کوزه گران خبری نداده اند اما فاصله کمتر از دو متری دیوارهای این دو بنا نشان می دهد که حریم بنای تاریخی به هیچ عنوان رعایت نشده است و منظر کاروانسرا تحت تاثیر ساخت بنای بتنی قرار گرفته است البته عدم رعایت حریم بازار تنها مختص این کاروانسرا نیست و در مکان های دیگر هم می توان این وضعیت را مشاهده کرد .
دقیقا مجاور همین بنا اتاق ها و شبه خانه هایی نیمه ویرانی وجود دارد که به مرکز تجمع معتادان تبدیل شده است و شرایط بسیار نامساعدی را در مرکز گردشگری شهر کرمان ایجاد کرده است
از این موارد که بگذریم، دقیقا مجاور همین بنا اتاق ها و شبه خانه هایی نیمه ویرانی وجود دارد که به مرکز تجمع معتادان تبدیل شده است و شرایط بسیار نامساعدی را در مرکز گردشگری شهر کرمان ایجاد کرده است .
اگر پای درد دل کسبه و ساکنان این محله بنشینید به جز گلایه از وجود معتادان و تبدیل شدن برخی از این بناها به محل تجمع معتادان و استعمال مواد مخدر نخواهید شنید .
این روزها هر چند برای مرمت کاروانسرای کوزه گران مسئولان همچنان سکوت کرده اند اما سقف بازار در حال مرمت شدن است و تعدادی از کارگران در همین کاروانسرا حضور دارند .
پای درد دل یکی از این کارگران نشستم و از وی در خصوص مشکلاتی که معتادان ایجاد کرده اند پرسیدم .
یک کامیون زباله معتادان را از کاروانسرا خارج کردیم
این کارگر گفت: در ابتدا که برای مرمت بازار قلعه محمود که راه ورودی کاروانسرای کوزه گران است آمدیم قرار شد این کاروانسرا را برای استقرار پاکسازی کنیم .

وی می گوید: خوشبختانه این مکان را به هر شکلی که بود از وجود معتادان پاک کردیم اما در هر یک از اتاق های کاروانسرا که نزدیک 50 حجره است تعداد زیادی وسایل استعمال مواد مخدر بیرون آوردیم، برخی از این حجره ها مملو از سرنگ بود و چند روز در حال خارج کردن زباله ها و آشغال هایی بودیم که به دلیل حضور این افراد در کاروانسرا تلنبار شده بود .
یکی دیگر از کارگران به خبرنگار مهر گفت: در مجاورت کاروانسرا خانه هایی وجود دارد که مملو از معتادان است و اگر ما از این مکان برویم بلافاصله مجددا به این کاروانسرا برمی گردند .
هر چند کاروانسرا نسبت به قبل از وجود معتادان پاکسازی شده و آنها به بناهای اطراف کاروانسرا رفته اند اما این مکان تاریخی بدون شک تا زمانی که زیر سایه این افراد قرار دارد نمی تواند سرمایه گذار مناسبی برای مرمت پیدا کند
وی افزود: متاسفانه هیچ برخوردی با این افراد نمی شود و آزادانه در مرکز گردشگری شهر کرمان به استعمال مواد مخدر و زندگی مشغول هستند .
وی همچنین گفت: یکی دیگر از مشکلاتی که در این منطقه وجود دارد این است که این قسمت از شهر که به محله قلعه معروف است محل اسکان افغانها شده است و کمتر افراد بومی در این منطقه سکونت دارند به همین دلیل کسی به وجود معتادان نیز اهمیت زیادی نمی دهد .
هر چند کاروانسرا نسبت به قبل از وجود معتادان پاکسازی شده و آنها به بناهای اطراف کاروانسرا رفته اند اما این مکان تاریخی بدون شک تا زمانی که زیر سایه این افراد قرار دارد نمی تواند سرمایه گذار مناسبی برای مرمت پیدا کند .
رضا عسکری، سرپرست کارگرانی است که به مرمت سقف بازار قلعه محمود مشغول هستند .
وی به خبرنگار مهر می گوید: کاروانسرای کوزه گران یکی از زیبا ترین و منحصر به فرد ترین بناهای تاریخی در بازار کرمان محسوب می شود که در صورت مرمت می تواند در توسعه صنعت گردشگری در بازار بسیار تاثیر گذار باشد اما مرمت و احیای این بنا به حمایت و حذف معتادان از این قسمت بازار و جذب سرمایه گذار نیاز دارد .
عسکری می گوید: میراث فرهنگی اعتبار مناسبی را برای مرمت سقف بازار کرمان اختصاص داده است و با جدیت روند بازسازی این بخش از سقف بازار در حال انجام است و پیشرفت مطلوبی نیز داشته ایم که سقف کاروانسرا را نیز شامل می شود اما بازسازی بدنه کاروانسرا جزو این پروژه قرار نمی گیرد و نیاز به جذب سرمایه گذار دارد .
وی بیان کرد: این بنا به دلیل فضای مناسب و حجره های متعدد دو طبقه ای که دارد یکی از نخستین بناهای مطبق در شهر کرمان است که در دوره قاجار بنا شده و دارای تزئینات قابل توجهی است که بعضا تخریب شده اند .
وی ادامه داد: بدنه کاروانسرا سالم است و برای مرمت آن نیاز به اعتبار قابل توجهی نیست و به سادگی می توان آن را به مکانی برای خدمات دهی به مسافران تبدیل کرد .
هویت کرمان با کاروانسراها گره خورده است
زهرا ایرانمنش محقق تاریخ کرمان به خبرنگار مهر می گوید: کاروانسراها جزو هویت شهر کرمان محسوب می شوند و به صورت زنجیره از مرز پاکستان و چین و هند تا کرمان و از کرمان تا بندرعباس، مشهد و یزد این کاروانسرها احداث شده اند .
وی افزود: کاروانسرای کوزه گران در دوره قاجار توسط استاد کاران کرمانی احداث شده است و در سال 80 با شماره 3862 در فهرست آثار ملی ثبت شده است .

ایرانمنش می گوید: بنا متشکل از ده ها حجره است که به صورت دو طبقه و شکیل روی هم بنا شده اند و سقف حجره های بالایی گنبه ای شکل است .
وی گفت: در ساخت این بنا از خشتهای گود خشت مالهای استفاده شده است که دقیقا در پشت کاروانسرا قرار دارد اما متاسفانه این روزها شاهد احداث سازه ها بزرگ بتنی و فولادی دقیقا در چند متری کاروانسرا هستیم که مسلما منظر بنا را تحت تاثیر قرار می دهد و ارتفاعی بالاتر از کاروانسرا نیز دارد .
وی گفت: قدمت این بنا 100 سال است و چون در گذشته در این بنا لحاف دوزهای نیز فعالیت داشته به کاروانسرای لحاف دوزها هم شهرت دارد اما کاربری اولیه این مکان خرید و فروش کوزه بوده است.
وی بیان کرد: نوع مرمت این کاروانسرا نسبت به بقیه مکان های بازار کاملا متفاوت است چون بخشهای مختلف بازار کرمان در مقاطع مختلف و توسط استاد کاران مختلف ساخته شده است.
وی گفت: درب ورودی این بنا یک درب چوبی 100 ساله است که این درب هم در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد.
با وجود حرکتی که در سال های گذشته برای مرمت بازار آغاز شد و رفته رفته افول کرد اما کاروانسرای هندوها و کوزه گران که قابلیت بسیار بالایی در بحث گردشگری دارند از چشم مسئولان کرمان دور مانده اند.