چاپ

کرمان آنلاین - کرمان - زنان هنرمند کرمانی در گذشته قبل از ماه مبارک رمضان با در آمیختن گیاهان دارویی فراوان و مخلوط کردن آن با شکر پودری خوراکی و تقویت کننده به نام قاووت یا قوتو تهیه می کردند که خواص درمانی زیادی برای آن برشمرده اند.
تهیه قاووت یا به لهجه شیرین کرمانی "قُوَتو" یکی از رسوم تقریبا به دست فراموشی سپرده شده ماه رمضان در کرمان است.
زنان کرمانی به عنوان یک رسم دیرینه قاووت را که قدمت آن به قرن هفتم هجری بر می‌ گردد قبل از زمان هایی مانند عید نوروز، زایمان زنان و ماه رمضان تهیه می کردند و معتقد بودند خوردن قاووت مقاومت بدنشان را در برابر گرسنگی بیشتر می کند.
مدیر مرکز کرمانشناسی با اشاره به اینکه قوتو یکی از شیرینی های قدیمی کرمان است گفت: قدمت این شیرینی به قرن هفتم هجری بر می گردد و زنان کرمانی از قدیم، قبل از ماه رمضان و سایر مناسبت ها این پودر را تهیه و مصرف می کردند.
محمدعلی گلاب زاده افزود: حتی خانم ها معتقد بودند اگر قوتو را خیس کنند و بر پیشانی خود بمالند سرشان تقویت می شود و گاهی نیز با زرده تخم مرغ و شیر این کار را انجام می دادند تا در ماه رمضان توانشان برای روزه داری بالا برود.
وی افزود: کرمانی ها در شب های قدر نیز همراه خود قوتو می بردند و حتی گاهی آن را به صورت نذر در مساجد توزیع می کردند و معتقد بودند این پودر توان شب زنده داری آنها را افزایش می دهد.
وی با بیان اینکه تمام مواد قوتو گیاهی است و به طور طبیعی در کوهها و طبیعت کرمان وجود دارد تصریح کرد: کرمانی ها چندین نوع قوتو تهیه می کنند که شامل مخلوط، پسته ای، نارگیلی، نخودی، چهل گیاه و غیره است اما در ماه رمضان بیشتر قوتوی چهل گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.
وی گفت: گیاهان دارویی متعددی در تهیه قوتو بکار می‌ رود که می ‌توان به هل باد و هل رسمی، بذر کتان، سیاه دانه، تخم گشنیز، کنجد، خشخاش، آفتابگردان، روپاس، شاهدانه، فلفل سیاه، دارچین، روناس، تخم کاهو، جو، رازیانه، موردانه، قهوه تاج، زیره سیاه کوه، بادیان، بادام، پسته و مرزنجوش اشاره کرد.
هر چند حالا زنان کرمانی بیشتر رسوم پسندیده و مفید گذشته را فراموش کرده اند اما قوتو هنوز هم بر سر برخی سفره های افطاری و سحری و حتی در شب های احیا همراه زنان و مردان کرمانی است.
قوتو به دلیل مواد گیاهی به کار رفته در آن از نظر طب سنتی طبع گرم و خواص درمانی بسیار دارد.
کرمانی ها معتقدند مصرف قوتو به درمان سر درد، سرگیجه، دردهای مفاصل، کاهش نفخ معده، تقویت زنان باردار و جنین کمک می کند.
اکنون قاووت کرمان به عنوان یک معجون خوراکی و درمانی به کشورهای اروپایی نیز صادر می‌ شود.
حالا از پودر قاووت در بسته بندی هایی جدید به شکل های مختلف از میهمانان کرمانی پذیرایی می شود.
مردم استان کرمان همچنین آدابی چون اصلاح، حمام و حنا بستن قبل از ماه رمضان را در برنامه خود داشتند که اکنون کمتر به آن توجه می شود.
گلاب زاده می گوید: یکی دیگر از سنت های فراموش شده در کرمان این بود خانواده ها به کلوخ یا سنگ اندازی می رفتند یعنی اگر مراسمی داشتند قبل از فرا رسیدن ماه رمضان آن را برگزار می کردند که مانعی برای روزه داری آنها نباشد.
وی با بیان اینکه در گذشته امکانات محدود بود و در همه ساعات روز نان وجود نداشت گفت: بنابراین خانواده ها سعی می کردند قبل از ماه رمضان نان خشکه یا نان قندی پخت کنند و آنها را در قابلمه ها و ظروف مسی می گذاشتند تا در ماه رمضان استفاده کنند.
وی اظهار داشت: مردم سعی می کردند در ماه رمضان از غذاهای سرخ کردنی کمتراستفاده کنند و بیشتر آبگوشت و غذاهای اینچنینی را در قابلمه های مسی و زیر مقداری از آتش مدفون می کردند تا بپزد.
وی گفت: قاتوق های مختلفی مانند بابونه یا چنگ مال آش شولی (اوماچو)، روغن جوشی، چغوک بریزو، حلیم بادمجان، آش آماج، آش شلغم، آش جو (کرمانی)، آش مخلوط، آش کدو، آبگوشت کرمانی، توکی، گندم شیری، کاکل کنف شادانه، قاتق تخمه، قاتق، قاتق بنه، زیر جوش، کشک گردو، کشک یونجه، سردوش، اشکنه، کشک کدو، کشک سیب و گورماست از جمله غذاهای محلی کرمان است.
وی ادامه داد: سیراب بنه، کله جوش، بز قرمه، کشک و بادمجان، نان پز، کاچی، قاتق شیر، برشتو، نان پر، نان چرب و شیرین، خرماست، خرما تخم مرغ، کپو، روغن جوشی و چنگ مال نیز در ماه رمضان استفاده می شد.
وی گفت: اطلاع رسانی زمان سحر و افطار در گذشته توسط توپ سحری انجام می شد که معمولا پادگان های نظامی این کار را انجام می دادند.
گلاب زاده گفت: یکی دیگر از شیوه های اطلاع رسانی در کرمان پیش خوانی بود که بیشتر در این آیین مناجات های خواجه عبدالله انصاری خوانده می شد و گاهی نیز همسایگان یکدیگر را خبر می کردند.
وی گفت: در برخی جاها روی طبل می زدند و در کوچه ها آواز سر می دادند تا مردم را از زمان سحر و افطار مطلع کنند.
وی گفت: معمولا برای افطار دم نوش بابونه، خاکشیر، مخلوط عرق نسترن بید، شله زد و شیر برنج استفاده می شد که معده را برای خوردن غذا آماده کنند و قند خون خود را بالا ببرند.
وی گفت: کرمانی ها به افرادی که دیر افطار می کردند می گفتند روزه این افراد جهودی شده است و سعی می کردند به موقع افطار کنند.
اهالی شهر و استان تاریخی کرمان آیین و رسوم فراوانی را در مراسم، اعیاد و آیین های ملی و مذهبی دارند که خاص مردم این خطه و برگرفته از فرهنگ غنی آنها است.