چاپ

کرمان آنلاین - کرمان - پایگاه خبری و نشریه گلدشت به بازی ها و آیین های در خطر فراموشی روستاهای استان کرمان پرداخته و یادداشتی به عنوان 'ضرورت ثبت بازی های بومی' را بقلم مهدیه شهسواری منتشر کرده است.
می خواهم بار سفر به دیاری بربندم که مردمانش را تکنولوژی ، غرق در خود نکرده باشد ، به سرایی که ندای موذنش ، مرا با خود تا خدا ببرد.
کلاب یکی از روستاهای زیبای جنوب استان کرمان است و نامش برگرفته از کلمه کل و آب به معنای گودال و فراوانی آب است.
حدود 10 کیلومتر تا جیرفت فاصله دارد با 604 خانوار و2 هزار و 316 نفر جمعیت به همین منظور در این روزهای زمستانی مقصد بسیار مناسبی است و آفتاب نابش عجیب می چسبد. پس راهی این دیار می شویم؛
زیبا، گرم و پر از نخل‌ های سر به هوا است، درختان پرتقال و نارنج ، صفای باغ‌هایش است و جوی‌های پر از آبش موجب تازگی هوا.
در کوچه و پس کوچه های کلاب که قدم میزنی، مردان و زنانی را می بینی که با لهجه شیرین جیرفتی ( ارم نارم ) ، در کنار بافت روستا، تابلویی عالی و چشم گیر را خلق کرده اند.
چشم‌ انداز سرسبز روستا با صدای زنگوله و سرو صدای گوسفندان که در کوچه پس کوچه های روستا در غروب ناپدید می شوند، رویایی است که می تواند در روستای کلاب به حقیقت بپیوندد.
گشاده‌ رویی و میهمان ‌نوازی از ویژگی‌ های ذاتی مردمان این روستا بشمار می رود، بگونه ای که می توان ادعا کرد مهر و دوستی میراث بومی و محلی منطقه جنوب کرمان است.
اطراف روستا پوشیده از جنگل های گُل است که روستا را همچون نگینی در بر گرفته است.
یکی از مهمترین فرآورده های تولیدی در این روستا خیار و گوجه است که عطرش در روستا از چند فرسخی نیز استشمام می شود.
مردان روستا روز خود را در کشتزارها و باغات روستا به غروب پیوند می زنند.
اینجا دغدغه هایت را می توانی به دل نسیم بسپاری و در الوان رنگهای روسری دخترک کوچک روستایی گم شوی و عطر باغات مرکبات را در پای نخلهای سر به فلک کشیده تنفس کنی.
کلابی ها نه تنها با انسان ها بلکه با زمین و خاک نیز رفاقتی دیرینه دارند و چنان از مراحل کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی و باغداری صحبت می کنند که گویی بخشی از وجودشان هستند.
اگرچه این دوستی و عشق از کسانی که از سنین کم با علاقه به کشاورزی پرداخته، و دردها و دلتنگی‌هایش را با فعالیت در باغ و زمین کشاورزی کمرنگ و حتی محو می کند، دور از انتظار نیست.
صنایع دستی زنان روستا همچون کتابی تاریخی است که گذشته فرهنگ مردم را در این روستا ورق می زند و حصیر بافی، پته دوزی و ملیله بافی هنری است که نسل به نسل در این روستا جاخوش کرده است.
محصولات بافته شده شان به تحسینت وا می دارد چرا که ناخودآگاه در برابر رشته هایی سرشار از رنگ قرار می گیری، حصیر بافی از برگ درخت نخل شاهکار دستان هنرمند مردمان این روستا است.
هنر حصیربافی در این روستا قدمتی به اندازه تاریخ این قوم دارد، این هنر سینه به سینه توسط زنان و مردان به نسل ها منتقل شده است .در ادامه گزارش به سراغ زنان هنرمند روستا می رویم.
هنگامی که برای نخستین بار او را ملاقات می کنیم استقبال گرم و صمیمی این بانوی روستایی ما را مجذوب خود کرد و در این گفتگوی صمیمی گفت: پیر و جوان ما با لمس همین الیاف نرم و سخت روزگار می‌گذرانند و سرانگشتانشان، همچون سرانگشت قالیبافان ناسور شده است.
سرپنجه روستاییان آشنا با نخل و الیاف، طوری از طبیعت تربیت گرفته که با کم و زیاد زندگی بسازند و گله و شکایت نداشته باشند.
وصله های ناجور روی لباس هایش را به یاد دارد و اینکه ناچار بود هرسال با یک دست لباس بسازد.
علی . م از اهالی روستای کلاب که زندگیش اکنون با شرایط قبل قابل مقایسه نیست نیز اظهار داشت: بخاطر شرایط بد اقتصادی ناچار بودم، با کم و کاستی های فراوانی بسازم و حالا یکی از کارآفرین های کشورمان شده ام.
وی افزود: می خواهم صنایع دستی این روستا را معرفی کنم و با تشکیل تعاونی هایی افراد بسیاری را صاحب درآمد کنم.
کبری 25 ساله از دیگر اهالی این روستا که بقول خودش، پنج کلاس سواد دارد، با لهجه شیرین گفت: حصیربافی یعنی دست های زمخت, نگاهی خلاق و دلی سرشار از صبوری.
یکی از هنرمندان روستای کلاب از مشکلات این حوزه گفت و درخواست کرد: از نمایشگا‌ه‌ های صنایع دستی کرمان و کشور مطلع نمی‌ شوم.
وی افزود: از ادار‌ه میراث فرهنگی و صنایع دستی درخواست دارم، ضمن حمایت بیشتر از هنرمندان صنایع دستی، ما را از برگزاری نمایشگا‌ه های مختلف مطلع کند، همچنین به ادارات دولتی بیشتر معرفی کنند تا دستگا‌ه های اجرایی بجای خرید تابلوهای خارجی، از آثار هنرمندان بومی خریداری کنند.
ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی دارای جنبه های نشاط و شادابی است و پیوستگی عمیق با زندگی و معیشت مردم دارد و از مهم ترین اجزای فرهنگ مردم هر ناحیه به شمار می آید.
در این گزارش سعی بر آن شد تا به تاثیر 'ورزش های بومی و محلی' و توجه به حفظ، توسعه و معرفی آن بعنوان یکی از نمودهای صنایع فرهنگی پرداخته شود .
آنچه در این گزارش مورد اهمیت است نقش و تاثیرات این بازیها بر توسعه اقتصادی است اما با وجود این بازیهای بومی و محلی، نه تنها نتوانسته ایم توسعه اقتصادی مد نظر را به دست آوریم بلکه حتی بسیاری از این بازی ها به دست فراموشی سپرده شده و نسل کنونی تقریبا با آن بیگانه اند و این بیگانگی با آن به نوعی سدی در برابر بسط و گسترش آن نیز محسوب می شود.
دهیار روستای کلاب صوفیان در این گفت و گو اظهار داشت: ماچلوس، کلیا، استک پرتکا، تربه بازی، سوغلا، سوکورمچ، لوپارا، غل غلو بازی از جمله بازی های بومی محلی این منطقه است.
حسن موسی باغی افزود: چنانچه در آینده فکری برای حفظ، ثبت و معرفی این بازی ها نشود ممکن است در آینده بسیاری از آنها به دست فراموشی سپرده شود.
وی تاکید کرد: این اقدامات تا حدی می تواند بازیهای بومی و محلی را احیا کند اما کافی نیست و یکی از مهمترین راهکارهای آن بعد از مشخص شدن متولی آن این است که ادارات متولی بودجه ای را برای آن پیش بینی کنند تا این مطالب در درجه اول مکتوب شود و این بازیها، نحوه برگزاری آن، اسم، ریشه و دلیل شکل گیری آن از طریق آثار مکتوب معرفی شود و سپس آن را در مدارسمان آموزش داده و رواج دهیم.
دهیار روستای کلاب صوفیان گفت: برگزاری جشنواره ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی می تواند گامی بمنظور احیا و ترویج آداب و سنن این منطقه باشد.
در پایان این گزارش مردم از مسئولان خواستند که میراث گذشتگان که نشان از فرهنگ بومی و اصیل منطقه را دارد که گاها قدمت برخی از بازی ها به اندازه تاریخ می باشد، را احیا کنند.
دل کندن ازاین روستا و مردمان باصفایش کار آسانی نیست. چنان اسیر افسونش میشوی که رها شدن از آن سخت است، اما چاره ای جز رفتن نیست و باید برای دیدن نادیده های دیگر از این نیز گذر کرد.
7420/ 5054