چاپ

کرمان آنلاین - کرمان – این روزها وقتی به باغ کلانتر در کرمان می رسید پارچه نوشته های سبزی فروشانی را می بینید که تبلیغ فروش انواع سبزیجات را می کنند و باغ را به مزرعه گندم و اسفناج تبدیل کرده اند.

خبرگزاری مهر - گروه استان ها: وقتی نام باغ های تاریخی کرمان را در فضای مجازی جستجو می کنید به نام دو باغ بسیار زیبا می رسید که نقش تاثیر گذاری در تاریخ کرمان ایفاء کرده اند اما وضعیت کنونی هر دو این باغ ها بسیار عجیب است، نخست باغ بیرم آباد که سال هاست دربش به روی مردم بسته شده و علیرغم اینکه کار بازسازی این بنا شروع شده است و گفته می شود پیشرفت قابل قبولی هم داشته است اما کمتر کرمانی را می توانید ببینید که برای یک بار هم که شده درب این باغ را باز دیده باشد چه برسد به اینکه بتواند در درون باغ قدم بزنند.
اما عجیب تر از باغ بیرم آباد باغی دیگر در همان نزدیکی به نام باغ سالاری کلانتر است، این باغ در دوران قاجار احداث شده و در تاریخ 22 مرداد ماه 1384 به شماره 13071 ثبت ملی شده است، باغ کلانتر در محله سرآسیاب کرمان که یکی از پر آب ترین محله های کرمان است و همچنان بافت تاریخی خود را حفظ کرده و مملو از باغ است قرار گرفته است. همچنین باغ هایی با نام عشق و سردار هم در این محله وجود دارد که البته بسیار بی نام و نشان تر از باغ کلانتر هستند.

عمارتی زیبا که به مزرعه تبدیل شده است
کمتر کرمانی می داند چنین عمارت بزرگ و زیبایی درست مجاور خیابان سرآسیاب وجود دارد، دلیل آن هم این است که این باغ حالا دیگر به خرابه ای در حال تخریب شبیه است تا یک بنای تاریخی.
روز جمعه هفته گذشته برای تفریح در روستاهای ده بالا در بالا دست محله سرآسیاب به این منطقه خوش و آب و هوا رفتم، رادیو روشن بود و گزارشگر یکی از برنامه ها در حال مصاحبه با مسئولان میراث فرهنگی در خصوص وضعیت این باغ بود به همین دلیل تصمیم گرفتم سری به این مکان تاریخی استان کرمان بزنم. اما چیزهایی که در اولین مشاهده ام از این باغ دیدم غیر قابل باور بود.
بخش خصوصی که مسئول مربوطه از آن سخن گفته بود چند سبزی فروشی بود که در اطراف عرصه بنا اقدام به کشت انوع سبزی جات کرده بود
در حالیکه مسئولی که با گزارشگر رایو مصاحبه می کرد می گفت این باغ به بخش خصوصی واگذار شده است و کرایه و عواید آن برای مرمت باغ به کار می رود اما زمانی که به باغ کلانتر رسیدم حصاری خشت و گلی دیدم که با یک درب فلزی زنگ زده باغ بزرگی را محصور کرده بود و از دور ساختمان های مرکزی باغ که بیشتر به خرابه شباهت داشت نمایان شده بود.
دیوار در برخی از جاها دچار ریزش شده و با آجر و موزاییک و هر چه در دسترس بود روی پا نگه داشته شده بود، روی دیوار هم یک ردیف بلوک سیمانی گذشته شده و منتظره نا متقارنی را ایجاد کرده بود.
اما وقتی پا را به درون این باغ گذاشتم آه از نهادم برخواست. بخش خصوصی که مسئول مربوطه از آن سخن گفته بود چند سبزی فروشی هستند که در اطراف عرصه بنا اقدام به کشت انوع سبزی جات کرده اند، در درون باغ چند خانه شبیه سازه های که 24 ساعته در مناطق حاشیه ای شهر کرمان ساخته می شوند هم وجود داشت. اینجا از کاهو گرفته تا اسفناج و گوجه و انواع سبزی را می شد دید، در سمت راست باغ هم در یک پهنه وسیع گندم کاشته شده بود.

در بخش پشتی عمارت نیز وضعیت بهتری حاکم نبود نکته جالب توجه این است که این باغ در شهر کرمان قرار گرفته است، دروغ باغ هم تعداد گوسفند و مرغ نگهداری می شدند.
برای رسیدن به عمارت مرکزی باید از مسیری سربالایی به ارتفاع دو متر بالا می رفتم اما هر چه که به دخل بنا نزدیک تر می شدم ابعاد بی توجهی در نگهداری این بنا و همچنین ارزش مندی بنا به خصوص در زمینه معماری بیشتر هویدا می شد.
دور همی معتادان در طول شب
متاسفانه در گوشه گوشه بنا می شد آثار آتش روشن کردن معتادان و سرنگ هایی را که مصرف کرده اند دید، دیوارهایی که سیاه شده و یا گاه تخریب شده بودند که جایی برای نشستن و دور همی های معتادان در طول شب را مهیا کند.

اتاق ها انبار کاه شده اند
اما عجیب ترین قسمت داستان تلخی که به این میراث تاریخی کرمان گذشته بود این است که اتاق های عمارت برای انبار کردن کاه استفاده می شد. در این اتاق ها بسته های بزرگ کاه روی هم انبار شده بود و پنجره ها و درب ها هم با بلوک سیمانی پوشیده شده بود.
می شد عناصر مختلف معماری اصیل استان کرمان را در این بنا دید، گچ بری های زیبای اتاق ها از پشت بسته های بزرگ کاه قابل مشاهده بود و خدا می داند که اگر آتشی به این خرمن در تابستان داغ کرمان بیفتد چه بلایی سر باقیمانده این باغ خواهد آمد.

ایوان، هشتی، بادگیر، حوض، تابستان نشین و زمستان نشین و ... که منقش بر گچ بری و عناصر تزئینی هستند حالا دیگر به خاطره ای دور تبدیل شده اند.
سبزی فروش وقتی فهمید خبرنگارم سعی می کرد به بهانه تعطیل شدن مغازه اش درب باغ را هم ببندد و از حضورم در این عمارت جلوگیری کند. اما این مکان بیشتر از اینکه باغ باشد حالا به مزرعه بزرگ تبدیل شده بود که با هر بار آبیاری، عمارتش گام دیگری به سوی تخریب برمی داشت. با حسرت یاد توضیحات مسئولی افتادم که چند ساعت قبل در گفتگوی رادیویی می گفت باغ را به بخش خصوصی واگذار کرده اند که از تخریبش جلوگیری شود. تبدیل شده عمارت تاریخی به مزرعه سبزی و گندم یکی از عجیب ترین سرنوشتهایی است که یک عمارت تاریخی می تواند گرفتارش شود. به همین دلیل از سبزی فروش سوال کردم بخش خصوصی که قرار است در اینجا فعالیت کند کجاست که با این جواب رو برو شدم؛ بخش خصوصی خودم هستم

از باغ بیرون آمدم اگر در کناره دیواره شرقی دیوار قدم بزنید هیچ اثری از طراوت باغ تاریخی نیست بلکه پشته ها تلنبار شده زباله را می بینید که زباله گردها برای پیدا کردن پلاستیک در بین آن ها در حال جستجو هستند.
این باغ نه در مناطق دور افتاده استان کرمان است و نه آنچنان تخریب شده است که مرمتش مقرون به صرفه نباشد
این باغ نه در مناطق دور افتاده استان کرمان است و نه آنچنان تخریب شده است که مرمتش مقرون به صرفه نباشد بلکه تنها عامل فرسایش عجیب و این عمارت بی توجهی مسئولان کرمان طی دهه های گذشته تا کنون در خصوص نگهداری و بازسازی بوده است.
یک سال قبل بود که معاون عمرانی وقت استانداری کرمان از آغاز مرمت و بازسازی باغ سالار کلانتر خبر داده بود اما بعد از اینکه این مسئول استعفا داد مرمت این بنا هم از دستور کار خارج شد.
ابوالقاسم سیف الهی یک سال قبل گفته بود که صبح امروز از باغ و ساختمان قدیمی کلانتری سرآسیاب فرسنگی بازدید کردیم و برای بازسازی و مرمت این ساختمان و باغ قدیمی کلانتری با متولی آن صحبت کردیم.
به گفته وی، برای مرمت و بازسازی این باغ متولی آن اعلام آمادگی کرده است و ظرف یک هفته آینده طرح مرمت، بازسازی و نورپردازی آن شروع خواهد شد.

وی گفته بود که بازسازی این مجموعه با همکاری معاونت عمرانی استانداری، شهرداری، اداره کل اوقاف، میراث فرهنگی انجام می شود.
معاون عمرانی استاندار کرمان اینگونه بیان کرده بود که این پروژه باعث توسعه شهری منطقه سرآسیاب فرسنگی خواهد شد.
این حرف معاون وقت استانداری کرمان دقیقا صحیح است، محله سرآسیاب کرمان یکی از کم برخوردار ترین محله های شهر کرمان است که در صورت مرمت باغ کلانتر می توان به مکانی برای تفریح گردشگران تبدیل شود و اقتصاد مردم محلی منطقه را نیز دگرگون کند.

فرصتی بی مانند که می تواند محرومیت را از سرآسیاب دور کند و نام این محله دور افتاده شهر کرمان را بر سر زبان ها بیدازند و راه سرمایه گذاران را نیز هموار نماید. اما این باغ بعد از استعفای و یا تغییر مدیران استانداری کرمان، میراث فرهنگی و شهرداری کرمان گویی فراموش شده است.
کمبود اعتبارات شاید مسئولان کرمان را اینگونه توجیه کند که امکان بازسازی این باغ وجود ندارد اما این استدلال به کلی اشتباه است زیرا دقیقا در همین شرایط اقتصادی حدود دو سال قبل باغ فتح آباد در حومه شهر کرمان مرمت و به یکی از زیباترین باغ های تاریخی ایران تبدیل شد و حالا مرکز حضور گردشگران استان کرمان شده است.
پیگیری های خبرنگار مهر برای گفتگو با مسئولان میراث فرهنگی برای بررسی آخرین وضعیت مرمت این باغ بی نتیجه مانده است و کسی نیست به این سوال پاسخ دهد که چرا باغ تاریخی به مکانی برای کشت سبزی تبدیل شده است.