چاپ

کرمان انلاين- آنچه که مشخص است؛ بافت وسيرجان از نظر موقعيت خاص جغرافيايي و اقليمي در زمينه پرورشگاه عشاير مطرح بوده است و بيشترين صنايع دستي استان کرمان در اين مناطق مي باشد؛ البته شهرستان هاي ديگر استان نيز در تدام زندگي عشايري نقش آفرين هستند.

شيرکي‌پيچ نام نوعي گليم است که به دوسته سوزني و گليم قالي تقسيم مي شود؛ اين گليم در نوع خود منحصربه‌ فرد و متفاوت است؛ گليم شيرکي پيچ در گذشته صرفاً به صورت گليم بافته مي‌شده‌است اما امروزه به شکل ترکيبي از گليم و قالي بافته مي‌شود، شايان ذکر است که بافت گليم شيرکي پيچ کاملا زنانه است.

در اين نوع گليم برخلاف انواع ديگر گليم که در آنها پود باعث شکل‌گيري محصول مي‌شود، پود نقشي در بافت ندارد و فقط تارها را به يکديگر متصل مي‌کند و باعث استحکام درگيري نخ خامه با تارها مي‌شود.

شيرکي پيچ در کتاب لغتنامه دهخدا به عنوان رو انداز براي اسب معني شده است.

احساس نقشه شيرکي پيچ است

گليم شيرکي پيچ يک دست بافته ذهني است و نمادها و نقش هاي گليم شيرکي پيچ از زندگي اطراف گرفته شده است و در گذشته بدون هيچ نقشه اي آن را مي بافتند اما بعدها براي خود نقشه ايجاد کردند و امروز نقوش شيرکي پيچ بسيار گسترده و متنوع است و اين تنوع نقوش شايد به دليل تجارت دست باف هاي استان کرمان به ساير نقاط باشد.

گليم شيرکي يک تابلو مجسم از احساس، ذوق، علاقه و بينش بافنده آن است و به گليم شيرکي پيچ بايد با ديد يک شاهکار به آن نگريست، شاهکاري که شايد علم در آن نباشد، اما دنيايي از خلاقيت و رنگ در آن خود نمايي مي کند.

همچنين طرح هاي گليم شيرکي پيچ متاثر از اتفاقات و احساس بافنده نيز بوده است و به اين دليل نقش گليم شيرکي پيچ تاثير گذار است، به گونه اي که احساس بافنده را به تماشاگر منتقل مي کند و يکي ديگر از دلايل محبوبيت اين صنايع دستي در جهان شده است.

ضمن آنکه خاطرات، فراز و نشيب هاي زندگي زن عشايري را مي توان در بافت گليم شيرکي پيچ مشاهده کنيم، حتي مي توان سير تاريخي سن بافنده اين گليم را در نقوش و رنگ هاي آن مشاهده کنيم، به طوريکه براساس پژوهش ها هر چه سن بافنده بيشتر مي شود، رنگ هاي بافت اين گليم به سمت تيرگي بيشتري مي رود و در سنين جواني رنگ ها شادتر هستند و اين نشان دهنده تاثيرات محيط و روحيات زنان عشاير بر نقوش اين شاهکار هنري مي باشد.

انواع نقش هاي شيرکي پيچ

نقوش اين گليم بنا بر امکانات و طريقه بافت خاص خود گاها از حالت هندسي فراتر رفته و تقريبا نيم گردان مي شوند. معمولا تقارن در نقوش وجود دارد اما در مواردي هم هماهنگي و توازن از نقوش غير متقارن بدست مي آيد و حاشيه ها اغلب زنجيره اي و مرکب از يک شکل هندسي مکرراند که بين دو خط موازي (آبدوزي) قرار مي گيرند که آنها را حاشيه چرخي نيز مي نامند؛ در گلهاي متن(کشميري، موسي خاني، سماوري، حشمتي، گلداني و درختي) مشهورترند، قابل ذکر است که اين گليم با ترنج وسط کمتر ديده مي شود و نقش هاي رايج ديگر آن عبارتند از؛ قارا، لاله عباسي، گل کرماني و جفت گل مي باشد.

نقش هاي اين گليم هر کدام نمادي از يک موضوعي مي باشد، بطور مثال نقش طاووس نماد خوش يومي و برکت، نقش تفنگ نماد شجاعت و شهامت ايل هاي و ... است.

رنگرزي شيرکي پيچ

در گذشته جامعه عشايري در کنار بافندگي گليم شيرکي پيچ کار رنگرزي آن را نيز با مواد طبيعي انجام مي دادند، اما امروز متاسفانه به دليل عدم رنگرزهاي سنتي، رنگرزي گليم شيرکي پيچ به صورت صنعتي و شيميايي انجام مي شود، اما هنوز برخي به صورت سنتي رنگرزي انجام مي دهند.

بازارهاي جهاني با آغوش باز از شيرکي پيچ استقبال مي کنند

گليم شيرکي پيچ سير تکاملي پيدا کرده و با قالي بافي توام مي شود که اکنون به نام گليم فرش مشهور شده است و اين گليم فرش ها يک نوع شيرکي پيچ مي باشند که نوع اعلي شيرکي پيچ در دنياست.

خلاقيت بافندگان سيرجاني و بافتي به صورت يک شيوه مستقل مطرح کرده اند و در کمتر از 4 دهه گذشته در بازارهاي جهاني ارايه کرده اند و اکنون گليم شيرکي پيچ به عنوان سفير فرهنگي شهرستان هاي بافت و سيرجان در بين هنر دوستان دنيا وجود دارد و علاقمندان فراواني را به خود جلب کرده است.

بطوريکه خلاقيت و جذابيت شيرکي پيچ براي جامعه خارج از ايران زياد است و اين گليم به کشورهاي اروپايي و عربي صادر مي شود، به گونه اي که ميزان جذابيت اين گليم در حدي است که اروپاييان و آمريکايي ها مدت ها محو تماشاي اين گليم مي شوند و بيشترين آمار خريد و فروش گليم کشور مربوط به گليم شيرکي پيچ است.

اين گليم خوش نقش و نگار که ازآن براي توليد کيف، تابلو، رويه صندلـي و چيزهاي ديگر استفـاده مي شود در ساليان گذشته بخشي از صادرات غيرنفتي کشور را تشکيل مي داد و در بازار برخي کشورها مشتريان خاص خود را داشت.

بزرگ‌ترين گليم شيرکي‌پيچ و پته جهان در خردادماه 90 با ابعاد 6٫30 در 10 متر توسط هزار قالي‌باف کرماني تهيه و به منظور نمايش در نمايشگاه بين‌المللي صنايع دستي به نمايش گذاشته شد.

سيرجان، نامزد شهر جهاني گليم شده است

در اواخر سال 94 پيشنهاد جهاني شدن شهرستان سيرجان به عنوان شهر جهاني گليم از طرف کرمان به کشور پيشنهاد داده شد و اکنون ناظران و داوران بين المللي شوراي جهاني صنايع دستي به منظور ارزيابي پروژه جهاني شدن سيرجان به عنوان شهر جهاني گليم به کرمان سفر کرده اند.

اين ارزيابان شوراي جهاني صنايع دستي در اين سفر موضوعاتي چون آموزش، توليد و تجارت گليم شيريكي پيچ سيرجان را مورد بررسي قرار مي دهند.