بزرگنمايي:

کرمان رصد - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
«اومااویا»، بزرگ‌ترین پروژه برقابی کشور سریلانکا، در سفر رئیس‌جمهور افتتاح شد‌ پروژه‌ای به ارزش بیش از نیم‌میلیارد دلار که به‌دست مهندسان ایرانی ساخته شده است
احمد میرخدایی| پروژه سد چندمنظوره سریلانکا موسوم به «اومااویا» با ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد که توسط مهندسان ایرانی اجرا شده است، دیروز با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور افتتاح شد. این نخستین‌بار نیست که مهندسان ایرانی، پروژه‌های بزرگ را در دیگر کشورها اجرا می‌کنند؛ اما اومااویا ویژگی‌هایی دارد که آن را خاص می‌کند. به‌گزارش همشهری، صادرات خدمات فنی و مهندسی، مرغوب‌ترین بخش از ترکیب تجارت خارجی است که ایران نیز از سال‌های دور در این حوزه فعال بوده است. تحریم‌های ظالمانه به قصد خانه‌نشین‌کردن مهندسان ایرانی به این بخش نیز حمله برد و توانست مقیاس صادرات فنی مهندسی ایران را کاهش دهد؛ اما مهندسان ایرانی ضمن دور زدن تحریم‌ها، بر شرکت‌های صاحب‌نام غربی نیز در صحنه‌های رقابت پیروز شدند و خود را در پروژه‌هایی که عنوان «بزرگ‌ترین» را یدک می‌کشیدند، جای دادند. اومااویا در سریلانکا، یکی از این پروژه‌ها بود که دیروز افتتاح شد. ایران در ابتدای دهه90 توانسته بود رکورد صادرات بیش از 4میلیارد دلاری خدمات فنی مهندسی را ثبت کند؛ اما این رقم حالا حدود 1.5میلیارد دلار است و طبق وعده علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، قرار است طی 2سال آینده به 5میلیارد دلار نیز برسد.
آغاز تا انجام اومااویا
قریب به 14سال پیش، ایرانی‌ها برای حضور در پروژه‌ چندمنظوره سریلانکا با ایتالیایی‌ها رقابت کردند و بعد از موفقیت در این رقابت، برای خلق شاهکار مهندسی در منطقه‌ای نسبتا محروم و خشک در 200کیلومتری شرق کلمبو، پایتخت سریلانکا، دست‌به‌کار شدند. از مارس2010 که کلنگ پروژه اومااویا زده شد، عوامل زیادی دست‌به‌دست هم داد تا پایانی خوش برای این پروژه چندمنظوره رقم نخورد. در کنار تأخیرهای کارفرما در تحویل زمین، محدودیت‌های بانکی ناشی از تحریم، تأخیر کارفرما در پرداخت‌ها و تعلیق موقت پروژه ناشی از مسائل ناشناخته زمین‌شناسی، در برهه‌های مختلف ترمز پیشرفت اومااویا را کشید اما عاقبت از سال2016، عملیات اجرایی پروژه با شتاب بیشتری آغاز شد که البته این‌بار نیز دست‌اندازهای بزرگی نظیر کمبود سیمان، آرماتور و سایر نهاده‌ها در بازار سریلانکا، قطعی مکرر برق و کمبود گازوئیل از شتاب طرح کاستند و درنهایت با شیوع کرونا و مقررات سختگیرانه برای کنترل بیماری، سنگ بزرگ دیگری پیش پای مجریان پروژه افتاد. در نهایت اما، مهندسان ایرانی موفق شدند این پروژه را حتی در مواردی که برای نخستین‌بار توسط شرکت‌های ایرانی اجرا می‌شد به پایان برسانند و آن را با نام ایران آماده افتتاح کنند.
 مختصات ابرپروژه اومااویا
پروژه برقابی سریلانکا که توسط مهندسان کشورمان و با پیمانکاری شرکت فراب ایران اجرا شده، شامل ساخت 2سد، یک‌تونل انتقال آب و 2واحد نیروگاه زیرزمینی برقابی با مجموع ظرفیت 120مگاوات است که طبق گفته‌های وزیر نیرو، 530میلیون دلار هزینه در برداشته و دولت سریلانکا کل مبلغ را به‌صورت نقدی پرداخت کرده است. البته 50میلیون دلار از این هزینه در قالب «اعتبار خریدار» و طی قراردادی بین بانک توسعه صادرات ایران و وزارت دارایی سریلانکا تسویه شده که بازپرداخت آن با دولت سریلانکا خواهد بود.
اجرای صفر تا 100 پروژه چندمنظوره اومااویا توسط مهندسان ایرانی انجام شده و طراحی و ساخت شفت عمودی زیرزمینی آن به ارتفاع 618متر، جزو عمیق‌ترین شفت‌های ساخته‌شده توسط مهندسان ایرانی است. جالب اینکه حفاری این شفت به روشی نوین و کاملا مکانیزه و بدون دسترسی میانی انجام شده است. نکته دیگر اینکه این طرح در منطقه‌ای نسبتا محروم و خشک اجرا شده و شرکت ایرانی به‌واسطه فعالیت‌های داوطلبانه و خیریه‌ای مانند ساخت جاده دسترسی و تأمین آب برای مردم محلی، نشان عالی مسئولیت اجتماعی را نیز دریافت کرده است. براساس آمارهای شرکت فراب، در اوج فعالیت‌های اجرایی این پروژه 1800نفر مشغول به فعالیت بوده‌اند که 400نفر از آنها متخصصان ایرانی، 1370نفر از کشور سریلانکا و 30نفر از سایر کشورها بوده‌اند.
ایران در باشگاه سدسازان برتر جهان
 وزیر نیرو در مراسم افتتاح پروژه اومااویا گفت: براساس اعلام کمیسیون بین‌المللی سدهای بزرگ، ایران جزو کشورهای برتر جهان در بخش سدسازی است و همچنین در حوزه تولید برق حرارتی جزو 10کشور اول جهان محسوب می‌شود. علی‌اکبر محرابیان با اشاره به اینکه ایران پنجمین کشور جهان از لحاظ وسعت شبکه‌های آبیاری و زهکشی است، افزود: ما در عرصه تولید تجهیزات و قطعات موردنیاز تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب موفق شدیم بیش از 95درصد نیاز خود را در داخل کشور تأمین کنیم. وزیر نیرو خاطرنشان کرد: به برکت این دستاوردها بیش از 200سد بزرگ و 600سد کوچک با حجم مخزن حدود 60میلیارد مترمکعب و حدود 2.5میلیون هکتار شبکه آبیاری و زهکشی مدرن و صدها تصفیه‌خانه آب و فاضلاب در ایران ساخته شده است. با توجه به ظرفیت کشور در صدور خدمات فنی و مهندسی در بخش آب و برق و فاضلاب چند پروژه بزرگ را در کشورهای مختلف جهان یا در حال اجرا داریم یا به اتمام رسانده‌ایم. او با اشاره به توان مهندسان ایرانی در سدسازی، گفت: در کشور تاجیکستان از میان پروژه‌های به بهره‌برداری رسیده می‌توان به سد و نیروگاه سنگ توده و از پروژه‌های در حال ساخت می‌توان به سد راغون به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح عمرانی در جهان و به تعبیری مرتفع‌ترین سد جهان به ارتفاع 335متر و حجم ذخیره 14میلیارد مترمکعب توسط مشاوران و پیمانکاران بین‌المللی ازجمله شرکت‌های ایرانی اشاره کرد.
مشخصات فنی غول نیم میلیارد دلاری ایرانی در سریلانکا
طرح چند‌منظوره اومااویا در 230 کیلومتری پایتخت سریلانکا، شامل دو سد به نام‌های دایرابا و پوهولپولاست که قرار است آب مازاد رودخانه‌های اومااویا و ماهاتوتیلااویا را در دو حوضه آبریز مجزا به مناطق کم آب منتقل کند.